Hoe vertragen -slakkenkracht- je menselijker maakt

Je kent het misschien wel van jezelf: dat je je opeens bewust wordt van je haast. Je ontmoet je eigen gestreste blik in de spiegel, of merkt dat je niet hebt gehoord wat iemand net tegen je zei. Je kind vraagt voor de vierde keer hetzelfde en nu niet meer op een rustige toon.

Kortom; je zit gevangen in je ‘druk, drukker, drukst’ modus. En dat gebeurt ons allemaal, mij ook nog weleens.

Barmhartige Samaritaan

Maar zou je nog steeds ‘druk doen’ als je wist dat haast zorgt voor meer ontmenselijking? Ja, je leest het goed. Onderzoek*  heeft aangetoond dat mensen met haast, met tijdsdruk, minder menselijk reageren op de (behoeften van) hun medemens. Eerlijk gezegd denk dat ik ze ook voorbijgaan aan die van henzelf, maar dat even terzijde. Zo toonde een onderzoek in 1973 al aan dat de priesters (!) in opleiding bijna allemaal (90% van de groep) voorbijgingen aan de nood van iemand in een tunnel, toen ze onder tijdsdruk waren om een lezing te geven over -notabene- de barmhartige Samaritaan. Dit is het verhaal van de ‘outcast’ die wél een beroofde en gewonde man helpt, waar twee geestelijken hem voorbij waren gelopen in grote haast. Zelfs deze mensen dus!

Hoe dat zit?

Door haast en tijdsdruk, ervaren we onbewust een stressreactie in ons lichaam van vechten en vluchten. Onze blik vernauwt zich, letterlijk en figuurlijk. We kijken door een tunneltje naar de wereld om ons heen, de tunnel van ‘overleven’. Dit zorgt ervoor dat ons op empathie ingerichte deel van ons brein minder actief wordt, tenzij we ons onze eigen reactie bewust zijn, dan kunnen we wél bewust kiezen voor de ander zien, voor verbinding. Maar meestal zijn we ons dit dus niet bewust en staan we ‘aan’ zonder dat we dit door hebben.

Coregulatie

En dat is jammer en kan soms zelfs schadelijk zijn, zeker in de ouder/verzorger - kind relatie. Maar laten we het voor nu van de positieve kant belichten: als we als ouder of bijvoorbeeld als leerkracht meer aanwezig zijn, met minder haast, dan ZIEN we het kind beter in zijn behoefte. En dat niet alleen. Door onze rust, onze ontspannen blik, voelt het kind zich veiliger en komt ook tot rust. Het 'reguleert' mee: co-regulatie.

Hoe kunnen we van AAN naar aandacht?

Van haast naar aanwezig zijn? Door te vertragen. Te stoppen soms zelfs. Onze voeten te voelen, onze adem. Allereerst op te merken hoe het eigenlijk met óns is, zodat we vanuit aan-wezig zijn de ander kunnen ontmoeten.

Daar begínt het mee.

Want veel van onze lichamen en breinen zijn constant in een staat van overbelasting en hebben rust nodig, veel en barmhartige rust.

Slakkenkracht.

Vertragen.

Naar binnen keren.

Rusten in je eigen huis.

En vanuit die rust de wereld weer in, met een open blik en hart. Heartful.

Klaar om de vraag ‘wat zou ik nu doen zonder haast?’ te beantwoorden met Aandacht.

*Bronnen: de bronnen hieronder zijn eerder genoemd in de (super interessante!) podcast van Karen Brody: Daring to Rest. Een aanrader in zichzelf!

1.     De barmhartige Samaritaan-studie aan de Princeton Universiteit.(Darley & Batson, 1973)

2.     "Rust activeert het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor empathie en moreel redeneren."(Immordino-Yang et al., 2012)

3.     "Te veel tijdsdruk leidt tot meer fouten en slechtere beslissingen."(Arnsten, 2009; Yerkes-Dodson-wet)

4.     "Multitasking en drukte verminderen emotionele aanwezigheid en verbinding."(Ophir et al., 2009)